De economische waarde van intellectuele prestaties
In een samenleving waarin steeds complexere verhoudingen en digitalisering het voortouw nemen, hebben niet alleen materiële zaken een waarde doch ook de vruchten van intellectuele prestaties.
Denk aan de tekst van boeken (ook onder de vorm van e-books) enzovoort die afhankelijk van hun succes ook een aanzienlijke omzet kunnen genereren.
Voorwaarden en draagwijdte van de bescherming van het auteursrecht
Een originele geestelijke creatie die veruitwendigd wordt in een concrete vorm komt in aanmerking voor auteursrechtelijke bescherming.
Echter wordt niet een idee of concept op zich maar enkel de concrete vormgeving ervan beschermd.
Geen inbreuk in geval van correcte vergoeding of uitzondering waarvan alle voorwaarden gerespecteerd worden.
Teneinde de waarde van die creatie te beschermen, kunnen anderen die beschermde vorm van de creatie niet zomaar gebruiken zonder dat er ofwel een vergoeding aan de auteur betaald wordt dan wel er een bepaalde uitzondering met daaraan verbonden voorwaarden vervuld zijn (denk bijvoorbeeld aan een citaat met bronvermelding in een schoolwerk).
Schadevergoeding voor de auteur in geval van een inbreuk
Indien er toch sprake is van een inbreuk, dient de auteur vergoed te worden voor de door hem geleden schade.
Dergelijke schadevergoeding, die “passend” dient te zijn, wordt ook in de regelgeving voorzien.
Op welke basis wordt dergelijk passend bedrag dan berekend?
Artikel 13.1 van richtlijn 2004/48/EG stelt dienaangaande dat de rechters die de schadevergoeding vaststellen rekening houden met alle passende aspecten, zoals negatieve economische gevolgen (winstderving geleden door de auteur en de onrechtmatige winst van de inbreukmaker). Ook morele schade kan in aanmerking genomen worden.
Als alternatief voor voormelde criteria kan de schadevergoeding worden vastgesteld “als een forfaitair bedrag, op basis van elementen als ten minste het bedrag aan royalty’s of vergoedingen dat verschuldigd was geweest indien de inbreukmaker toestemming had gevraagd om het desbetreffende intellectuele-eigendomsrecht te gebruiken”.
In het Belgisch recht komen het recht op schadevergoeding en de criteria ter bepaling van die vergoeding ter sprake in artikel XI.335 van het Wetboek Economisch Recht. Daarin kan worden gelezen dat “Wanneer de omvang van de schade op geen andere wijze kan bepaald worden, kan de rechter de schadevergoeding in redelijkheid en billijkheid vaststellen op een forfaitair bedrag”.
Het Hof van Cassatie heeft in een arrest van 30 november 2023 verduidelijkt dat voormelde wetsbepalingen geen afbreuk doen aan het principe dat de schadevergoeding beperkt dient te worden tot de werkelijk geleden schade.
Zo stelt het Hof, kan men niet zonder enig bewijs van de schade aan te tonen, een bedrag vorderen dat tweemaal de passende vergoeding zou uitmaken indien de nodige toestemming voor gebruik van het werk wel verleend was. Anderzijds vormen het bedrag van royalty’s of vergoedingen slechts een beoordelingselement in het bepalen van een redelijk en billijk forfaitair schadevergoedingsbedrag. De schadevergoeding moet dus niet automatisch noch minstens worden gelijkgesteld met dat type bedrag.
Ons advies:
Gelet op de diversiteit van de factoren die in acht genomen kunnen worden bij het bepalen van een door een auteur te vorderen schadevergoeding, dient men bij het formuleren van zijn of haar vordering rekening te houden met de dienaangaande bestaande rechtspraak en rechtsleer. Zoals in deze nieuws besproken werd, dient daarbij ook steeds onderzocht te worden hoe de werkelijk geleden schade bewezen kan worden.
Aarzel niet om een advies in te winnen van onze gespecialiseerde advocaten indien u als auteur wenst te weten of bepaalde concrete vormen van uw creaties beschermd zijn door het auteursrecht, dan wel of er daarop een inbreuk begaan is (zo er geen enkele uitzondering ingeroepen zou kunnen worden) en u daarvoor een schadevergoeding wenst te bekomen.